سنگ مرقد حضرت رضا (ع) سال ۱۳۷۹ به وسیله رهبر مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد انقلاب بده بستان شد. از آغاز تاکنون سه نوع سنگ روی خاک مرقد منزه فرمان روا خراسان نصب گردیده است. هر سنگ بعد از تعویص به موزه‌ی آستان قدس منتقل گردیده‌است. او‌لین سنگ مرقد آقا علی ابن موسی الرضا (ع) که به سنگ قدیمی دارای اسم و رسم میباشد، در عصر‌ی سلجوقیان روی مزار نصب شد. سنگ قدیمی، سنگی از محصول مرمر در بعد ها ۴۰ در ۳۰ و قطر ۶ سانتی‌متر بود. سابق‌ترین سنگ مزار امام رضا (ع) در حال حاضر در موزه آستان قدس رضوی محافظت میشود. این سنگ مرقد تا روزگار صفوی و هنگامی که صندوق نقره‌ی سابق مکان خویش را به صندوق طلای نو می‌اعطا کرد، روی مرقد شریف امام هشتم (ع) قرار داشت.
دومی سنگ مزار ثامن الحجج (ع) سنگی آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد از محصول مرمر سپید بود که سال ۱۳۷۹ مکان خویش را به سنگ قبر نو داشت. سومی سنگ مرقد حضرت رضا (ع) در سال ۱۳۷۹، همزمان با بده بستان بارگاه مطهر، بوسیله آیت‌الله خامنه‌ای بده بستان شد. سنگ تازه مزار مطهر از مرمر به دست آمده از معادن یزد در بعدها ۱۰٫۱ در ۲۰٫۲ متر و یک متر ضخامت تراشیده گردیده است. وزن آن موازی با ۳۶۰۰ کیلوگرم میباشد. روی سنگ اینگونه درج شده میباشد:
هذا هو المرقد الشریف للامام التقی النقی الصدیق الشهید، وارث الانبیاء والمرسلین، ثامن الائمه المعصومین اینجانب اهل بیت پیامبر رب العالمین، حجه الله علی الخلق اجمعین، سیدنا و مولانا ابی الحسن الرضا علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین.
ولد بالمدینه فی الحادی عشر اینجانب ذی القعده عام ۱۴۸ و استشهد بطوس فی انتها صفر سنه ۲۰۳ اینجانب الهجره النبویه و قد جدّد هذا المضجع المطهر عام ۱۴۱۸ ه.ق.
پیرو، دو بیتی که حضرت به قصیده‌ی دعبل رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد اضافه فرموده بودند نیز به‌یاور آیاتی از قرآن کریم و مهربان به چشم می خورد.
محل ظریف دفن امام رضا (ع) کجاست؟
در بندهای گذشته به سرداب بقاع مطهر اشاره شد و گفته شد که بارگاه نگین‌نماد روی مرقد امام هشتم (ع) در «سرداب» نهاده گردیده است! البته سرداب کجاست؟ مگر پیکر تمیز امام هشتم (ع) در به عبارتی مرقد شریف باطن بارگاه وجود ندارد؟ در‌صورتی‌که امام رضا (ع) در سرداب خفته میباشد، پس مرقدی که در مدیحه منوره و درون بارگاه تمیز میباشد، وابسته به کیست؟ با دقت به اینکه قسمت زیرین بارگاه به زیرزمین مقبره امام رضا (ع) تخصیص داده گردیده و به‌عبارتی، مرقد شریف روی سطحی واقع گردیده‌است که ذیل آن طبقه‌ای دیگر ایجاد شده است، پرسش مهمی که مطرح میگردد آن میباشد که محل ظریف دفن امام رضا (ع) در بقعه کجا میباشد؟
حضرت رضا (ع) قبل از شهید شدن خویش، پیرو‌ی سخنانی در زمینه‌ی محل قبر خویش، در زمینه‌ی طریق‌ی حفر آن به اباصلت، خادم و یار خویش فرمودند:
… به آنها بگو هفت پله تحت بروند و روی آن ضریحی باز کنند، در صورتیکه امتناع ورزیدند بگو به‌اندازه‌ی یک متر لحد قرار بدهند، خداوند در حالتی که بخواهد آن را حجم میبخشد.
بعد از شهید شدن علی بن موسی الرضا (ع)، او را به فرمان مامون در آرامگاه هارون‌الرشید در سناباد به خاک می‌سپارند و به خواست خدا، سناباد که وقتی روستایی خرد در حومه‌ی شهر طوس بود حجم یافت و در حال حاضر به شهری گرانقدر تبدیل گردیده‌است. در تاثیر سپری شد مجال، تغییراتی در ساختمان آرامگاه معمولی و شریف امام خیر و خوبی‌ها به وجود آمد. مضجع شریف وی که از به عبارتی آغاز در سطحی گودتر از سطح زمین داشت، در تاثیر تسطیح زمین‌های دور و اطراف قبه و ساختمان‌سازی‌های دور و بر آن در حین فرصت مسافت‌ی بیشتری با سطح زمین پیدا کرد و براین اساس، کم کم به‌صورت سردابی درآمد و از سمت شمال آن، راهرویی چهت نیل به مضجع شریف ساخته شد و بارگاه را روی سطح زمین، هم‌سطح با بقیه بنا‌ها نصب کردند. فرصت ظریف صورت به دست شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد آوردن این سرداب مشخص و معلوم وجود ندارد.
فرصت سپری شد و با محو شدن قبور دیگر در اطراف مرقد شریف امام رضا (ع)، سال ۱۳۱۱ که محمد اما اسدی تمایل به جایگزینی صندوق چوبی مزار با صندوق مرمرین گرفت، سرداب نیز که در تاثیر رطوبت مبتلا زخم‌دیدگی گردیده بود آیتم تجدید بنا قرار گرفت. ۲۷ سال سپس که بارگاه شیر و شکر نصب میشد، سرداب یک توشه دیگر گزینه تجدید بنا قرار گرفت و این توشه، راهروی مهم از سمت مسجد بالاسر مسدود و روزنه‌ی کوچکی در زیر پا برای ورود به سرداب تعبیه شد.
واپسین بازسازی سرداب در سال ۱۳۷۹ هجری خورشیدی و به طور همزمان با نصب بارگاه پنجم شکل گرفت و ساختمان سرداب تقویت شد. همینطور، همگی سنگ‌های سابق مضجع شریف برداشته و روی مزار شریف بتن‌ریزی و تا قربت سقف بالا آورده شد. بارگاه فولادی نگین‌علامت را روی آن نصب کردند و همینطور، ورودی جدیدی در رواق دارالاجابه برای آن در لحاظ گرفتند. خانم‌ها و آقایان به‌شکل نوبتی از این رواق استعمال می‌نمایند.
سنگ مرقد حضرت رضا (ع) سال ۱۳۷۹ به وسیله رهبر مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد انقلاب بده بستان شد. از آغاز تاکنون سه نوع سنگ روی خاک مرقد منزه فرمان روا خراسان نصب گردیده است. هر سنگ بعد از تعویص به موزه‌ی آستان قدس منتقل گردیده‌است. او‌لین سنگ مرقد آقا علی ابن موسی الرضا (ع) که به سنگ قدیمی دارای اسم و رسم میباشد، در عصر‌ی سلجوقیان روی مزار نصب شد. سنگ قدیمی، سنگی از محصول مرمر در بعد ها ۴۰ در ۳۰ و قطر ۶ سانتی‌متر بود. سابق‌ترین سنگ مزار امام رضا (ع) در حال حاضر در موزه آستان قدس رضوی محافظت میشود. این سنگ مرقد تا روزگار صفوی و هنگامی که صندوق نقره‌ی سابق مکان خویش را به صندوق طلای نو می‌اعطا کرد، روی مرقد شریف امام هشتم (ع) قرار داشت.
دومی سنگ مزار ثامن الحجج (ع) سنگی آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد از محصول مرمر سپید بود که سال ۱۳۷۹ مکان خویش را به سنگ قبر نو داشت. سومی سنگ مرقد حضرت رضا (ع) در سال ۱۳۷۹، همزمان با بده بستان بارگاه مطهر، بوسیله آیت‌الله خامنه‌ای بده بستان شد. سنگ تازه مزار مطهر از مرمر به دست آمده از معادن یزد در بعدها ۱۰٫۱ در ۲۰٫۲ متر و یک متر ضخامت تراشیده گردیده است. وزن آن موازی با ۳۶۰۰ کیلوگرم میباشد. روی سنگ اینگونه درج شده میباشد:
هذا هو المرقد الشریف للامام التقی النقی الصدیق الشهید، وارث الانبیاء والمرسلین، ثامن الائمه المعصومین اینجانب اهل بیت پیامبر رب العالمین، حجه الله علی الخلق اجمعین، سیدنا و مولانا ابی الحسن الرضا علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین.
ولد بالمدینه فی الحادی عشر اینجانب ذی القعده عام ۱۴۸ و استشهد بطوس فی انتها صفر سنه ۲۰۳ اینجانب الهجره النبویه و قد جدّد هذا المضجع المطهر عام ۱۴۱۸ ه.ق.
پیرو، دو بیتی که حضرت به قصیده‌ی دعبل رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد اضافه فرموده بودند نیز به‌یاور آیاتی از قرآن کریم و مهربان به چشم می خورد.
محل ظریف دفن امام رضا (ع) کجاست؟
در بندهای گذشته به سرداب بقاع مطهر اشاره شد و گفته شد که بارگاه نگین‌نماد روی مرقد امام هشتم (ع) در «سرداب» نهاده گردیده است! البته سرداب کجاست؟ مگر پیکر تمیز امام هشتم (ع) در به عبارتی مرقد شریف باطن بارگاه وجود ندارد؟ در‌صورتی‌که امام رضا (ع) در سرداب خفته میباشد، پس مرقدی که در مدیحه منوره و درون بارگاه تمیز میباشد، وابسته به کیست؟ با دقت به اینکه قسمت زیرین بارگاه به زیرزمین مقبره امام رضا (ع) تخصیص داده گردیده و به‌عبارتی، مرقد شریف روی سطحی واقع گردیده‌است که ذیل آن طبقه‌ای دیگر ایجاد شده است، پرسش مهمی که مطرح میگردد آن میباشد که محل ظریف دفن امام رضا (ع) در بقعه کجا میباشد؟
حضرت رضا (ع) قبل از شهید شدن خویش، پیرو‌ی سخنانی در زمینه‌ی محل قبر خویش، در زمینه‌ی طریق‌ی حفر آن به اباصلت، خادم و یار خویش فرمودند:
… به آنها بگو هفت پله تحت بروند و روی آن ضریحی باز کنند، در صورتیکه امتناع ورزیدند بگو به‌اندازه‌ی یک متر لحد قرار بدهند، خداوند در حالتی که بخواهد آن را حجم میبخشد.
بعد از شهید شدن علی بن موسی الرضا (ع)، او را به فرمان مامون در آرامگاه هارون‌الرشید در سناباد به خاک می‌سپارند و به خواست خدا، سناباد که وقتی روستایی خرد در حومه‌ی شهر طوس بود حجم یافت و در حال حاضر به شهری گرانقدر تبدیل گردیده‌است. در تاثیر سپری شد مجال، تغییراتی در ساختمان آرامگاه معمولی و شریف امام خیر و خوبی‌ها به وجود آمد. مضجع شریف وی که از به عبارتی آغاز در سطحی گودتر از سطح زمین داشت، در تاثیر تسطیح زمین‌های دور و اطراف قبه و ساختمان‌سازی‌های دور و بر آن در حین فرصت مسافت‌ی بیشتری با سطح زمین پیدا کرد و براین اساس، کم کم به‌صورت سردابی درآمد و از سمت شمال آن، راهرویی چهت نیل به مضجع شریف ساخته شد و بارگاه را روی سطح زمین، هم‌سطح با بقیه بنا‌ها نصب کردند. فرصت ظریف صورت به دست شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد آوردن این سرداب مشخص و معلوم وجود ندارد.
فرصت سپری شد و با محو شدن قبور دیگر در اطراف مرقد شریف امام رضا (ع)، سال ۱۳۱۱ که محمد اما اسدی تمایل به جایگزینی صندوق چوبی مزار با صندوق مرمرین گرفت، سرداب نیز که در تاثیر رطوبت مبتلا زخم‌دیدگی گردیده بود آیتم تجدید بنا قرار گرفت. ۲۷ سال سپس که بارگاه شیر و شکر نصب میشد، سرداب یک توشه دیگر گزینه تجدید بنا قرار گرفت و این توشه، راهروی مهم از سمت مسجد بالاسر مسدود و روزنه‌ی کوچکی در زیر پا برای ورود به سرداب تعبیه شد.
واپسین بازسازی سرداب در سال ۱۳۷۹ هجری خورشیدی و به طور همزمان با نصب بارگاه پنجم شکل گرفت و ساختمان سرداب تقویت شد. همینطور، همگی سنگ‌های سابق مضجع شریف برداشته و روی مزار شریف بتن‌ریزی و تا قربت سقف بالا آورده شد. بارگاه فولادی نگین‌علامت را روی آن نصب کردند و همینطور، ورودی جدیدی در رواق دارالاجابه برای آن در لحاظ گرفتند. خانم‌ها و آقایان به‌شکل نوبتی از این رواق استعمال می‌نمایند.
کاشی معقلی در معماری مسجد