مجله خبری مساجد

هنر کاشی کاری معقلی را می اقتدار کامل کننده امور مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد و تزییناتی دانست که در گونه های نما سازیها و پوشش های فرنگی و داخلی به شغل گرفته میگردد . از قرن چهارم و پنجم هجری برای قشنگ سازی و نما سازی ساختمانها ، از طریق تزیینات آجری بدور درج چینی بناها به کار گیری می شد‌ه‌است.

به کار گیری از هنر معقلی سازی که در اصل برای تزیینات نما چه در قسمتهای فرنگی و چه در بخشهای داخلی بناها به فعالیت می رود ، بعداز پیدایش هنرهای معرق و کاشی هفت رنگ در حین تیموریان عمومیت یافته میباشد . دیرین ترین اشکال معقلی تا چندی پیش در بنای مسجد جامع گوهرشاد مشهد که برای مثال اثرها آن عصر آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد میباشد ، وجود داشته و اخیرا تجدید بنا گردیده‌است
گره چینی :
در بخش اعظمی از بناهای اسلامی به ویژه در مساجد یک کدام از تزیینات پر کاربرد ، نقوش هندسی موسوم به گره چینی میباشد که به اشكال ستارگان و خورشید بیشتر دقت داشته و ضمن جنبه نورانیت و زیبایی آن‌ها از زینت ستارگان تحت عنوان یک کدام از نماد های آشکار معبود خاطر شد‌ه‌است.

در قرآن کلمه و واژه شمس که از آیه ها معبود میباشد ۳۳ توشه تکرار گردیده‌است . در نقش های گره چه بر کاشی کاری ، چه منبت کاری و چه مقرنس و کاربندی همگی نقوش سرنوشت به شمسه منتهی میشوند. بخش عمده یک مسجد محراب آن میباشد و مقرنس یک تزئین پررنگ برای یک محراب میباشد که ترکیبی از تمامی زیبایی ، شکوه و راز و رمز میباشد.

گچبری:
گچبری در معماری مسجد اسلامی معمولا تحت عنوان یک هنر سنتی استعمال می گردیده‌است. تزیینات گچبری در معماری مسجد جامع عتیق در شیراز ، مسجد جامع نائین ، بقعه دوازده امام در یزد ، منزل سبزپوشان در نیشاپور به قرن سوم و چهارم هجری برمی شود. گچبری مسجد جامع اصفهان را می شود به تیتر یک کدام از مثال های شاهکار گچبری مسجدی اسم پیروزی.

خشت
نقش خشت در معماری اهل ایران از رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد تاثیرگذارترین و پرجلوه ترین هنرهای تزیین معماری مسجد اهل ایران به‌حساب می‌آید. هنرمند اهل ایران از اولِ فعالیت و از هنگام به کارگیری خشت که جز مصالح اول سازه به شمار می رفته، زیباترین نقش ها و طرح ها را هنگام تولید دیوارها و پوشش گنبد ها و ساخت و ساز گوشوارها ، مقرنس ها و طاق نما ها کردار نموده است.

و در مراحل ان با اجرای گره چینی و خشت کاری شاهکارهای بی نظیری را به وجود آورده میباشد. از سایر تزیینات معماری اهل ایران به کار گیری از آجرنمای مسجد در پیاده سازی نما و استعمال اشکال ترکیبات این عنصر در چارچوب و پوسته یک هندسه بسیار بی آلایش ولی بی نیاز میباشد.

قوس
قوس نیز جزء طلاق ناپذیر از معماری مسجد اهل ایران میباشد. بدین ترتیب در نصیب ورودی، سالن (شبستان) و بقیه قسمتهای مساجد بسته به کارکرد معنوی آنان استعمال می گردد. قوسها در معماری شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد مذهبی ایرانیان پیش از اسلام و ساختار کلیساها (مخصوصاً محراب) نیز مصرف شده میباشد.

در معماری سنتی اهل ایران اجزای بناها همگی مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد شکلی منظم و هندسی داشتند و به هنگام مخلوط نیز از نظم هندسی خاصی تبعیت می کردند و پیرایش داخلی فضاها و سقف ها نیزهندسه ای بهتر و به یاد ماندنی داشتند

به کار گیری از هنر کاربندی که خویش مشتمل بر مقرنس ، قانونی بندی ، یزدی بندی و پیاله سازی میباشد تحت عنوان یک کدام از مهم‌ترین تزیینات در هنر معماری سنتی کشور‌ایران همواره متبوع و دقت معماران و هنرمندان اهل ایران بوده میباشد.

معمار سنتی برای مصالح قیمت و التفات فراوانی قایل میباشد و در تعیین و کاربرد هر ماده توجه بسیار به خرج می‌دهد . چنان که دیدیم وی در مسائل ساختمانی و سازهای عملکرد میکند هر ماده را به صدق بشناسد ، قوت ها و ضعف های آن را بررسی نماید و آن را در مکان خویش و به اندازه مطلوب به فعالیت گیرد .

در عین حالا می بایست بیان کرد خلق خاص آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد مصالح نمی تواند او‌را از مراد اصلیش پشیمان گرداند و وی ، ولو به بهای تغییر تحول مصالح ، مناسب خود را پژوهشگر می سازد .

همینطور مواجه اساسی وی با مصالح را بایستی در عرصه منظر و نمای بناها کاوش کرد . درین عرصه ، معمار سنتی ، مغایر برخی معماران امروز ، خیر مصالح را به طور طبیعی ، معمولی و نپخته خویش می پسندد و خیر نهایت فعالیت خویش را در نماد دادن طبیعت خالص ، برهنه و رام نشده مواد می بیند ، بلکه آنان‌را با ترفندهای خاص با نقوش و خطوط متعدد می آمیزد.

تغییر و تحول مصالح گزینه استعمال در قالب بناها و ابداعات گوناگونی که دراین مورد انجام شده مسبب اساسی پدید داخل شدن زمان های متفاوت معماری سنتی جمهوری اسلامی ایران بوده میباشد.

نکته مهمی که بایستی ذکر کرد این میباشد که در قالب بناها مصالح کمتر به طور معمولی ظواهر می گردند و اکثر زمان ها با نقش های متنوع و متعدد یاروهمدم میشوند و هیئت پرکاری می‌یابند و این رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد ، التفات مصالح و قالب ها را در بناها دوچندان می نماید.

خشت
در معماری سنتی جمهوری اسلامی ایران از دربین مصالح ساختمانی از خشت بیشتراز هر ماده دیگر مصرف شده میباشد . معمار اهل ایران آگاهانه و با مشاهده همه جوانب فرمان خشت را تحت عنوان ماده مهم بر می گزیند و نسبتاً در کلیه زمان تاریخ امعماری اصیل اهل ایران، هزار و اندی سال ، براین تصمیم پابرجا می‌ماند.

خشت برای وی ، هم دلیل بنا ای و ساختمانی و هم وسیله خالق نماهاست. در‌صورتی‌که این کاربرد ثانوی که تأثیر عمیقی بر دور و بر دارااست در مرحله ای کاهش مییابد البته کاربرد نخستین در حین تاریخ تداوم دارااست و براین اساس معماری اصیل اهل ایران پدید میاید که پرورده و آماده آمده خشت میباشد و به حق می قدرت آن را « معماری خشت » نامید.

گچ و گچبری
کاربردهای گچ و هنر گچبری، بعداز خشت، در معماری سنتی کشور ایران کاربردهای وسیعی یافته میباشد. گچ ، از جهت سازهای ، تکمیل کننده خشت میباشد و نسبت به آن مادهای فرعی به حساب می‌آید. اکنون آنکه از جهت نما و نماسازی شخصیت مستقلی دارااست و به خصوص در پیرایش سطح های داخلی التفات اکثری پیدا نموده است.

سنگ
کاربرد سنگ در معماری، در شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد مقایسه با اثرها مغرب زمین یا این که برخی کشورهای اسلامی دیگر زیرا ترکیه و هند، بسیار محصور میباشد. در معماری سنتی کشور‌ایران ساختمان سنگی بدون نقص به تدریج ایجاد شده است و مورد ها به کار گیری از سنگ در نقش موادسازنده بنا ای و ساختمانی نیز بیشتر به ردیف های سنگی باربر که پیش خیس از آن حرف گفتیم و پی ها و کرسی های سنگی در بعضا بناها ، به خصوص بقعه ها ، و نیز به صورتی مخفی میان دیوارهای باربر آجری در برخی کاروانسراها و قلعه ها خلاصه می گردد.

البته کاربرد اساسی سنگ در معماری سنتی را می بایست در ازاره های داخلی و فرنگی بناها، سینه ورودی ها و تراس سازی ها ( کف ها ، آبگینه ها ، نهرها و …)

آیینه و هنر آیینه کاری
از ابتکارات اساسی معماران اهل ایران در معماری سنتی داخلی و تزئین باطن سازه به‌حساب می‌آید. جاری ساختن کنندگان این فن از هنر با تمرکز ، نازکی و شکیبایی بسیار به تولید انواع و طرح های هندسی و دکوری از قطعات خرد و گران قدر آینه در سطح های داخلی سازه می‌پردازد و فضایی براق و لبریز تلألو در معماری سنتی جمهوری اسلامی ایران پدید می‌آورند که نتیجه ها آن رفلکس متواتر نوروفروغ در قطعات بی شمار آینه و ساخت‌و‌ساز فضایی پرنور ، دل انگیز ورؤیایی میباشد.

اینکه محراب چیست، همچنان از موضوعات آیتم مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد گفت و گو میباشد. اولگ گرابار بر آن میباشد، که‌این عنصر را نمی قدرت با نمادگرایی توجیه کرد. می بایست به جواب وی دقت کنیم که می‌گوید:

« محراب نخست احتمالا به آرم بزرگداشت یا این که احترام به مکان ایستادن فرستاده در منزل مدینه اش به هنگام امامت نمازگزاران بوده میباشد.»

مقداری تعجب آور به لحاظ میرسد در شرایطی‌که یک اینگونه نقش نمادینی داشته باشد. چون یکی‌از خصوصیت های هنر اول اسلامی، جلوگیری هم موزیک آن از بکار تصاحب کردن نمادها میباشد. از این نظر هنر اول معماری اسلامی مغایرت چشمگیری با هنر مسیحی سده های اواسط دارااست.

به ذکر با جزییات بیشتر، دوری از نمادپ آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد ردازی مذهبی قادر است بازتابی از نفي آگاهانه ترسیم ها و آئین های مسیحی تلقی گردد. تورفتگی کمانی عمیق در دیوار می توانست منزلت نوعی بت نمایشگاهی یونانی _ رومی، یا این که رده فردی امپراطور در کاخی دیرین باشد. اندازه محراب مسجد کوچکتر از نوع کلیسای مسیحیت بود. در واقع مذبح کلیسای مسیحی، صورت خرد گردیده محراب مسجد میباشد.

ولی محراب سازی نیاز مطلق هر مسجد به شمار نمی رود. اما شکی وجود ندارد که مساجد اول که آن را نداشتند، تا حدی ناقص تلقی می شدند. زمانی این عنصر شالوده ریزی شوید، حکم نشان چندان پررنگ ای از عبادت را یافت که در بعدی نیز وجود آن ضمانت شد. به این ترتیب مسجد به زودی محلی برای تزئینات استادکارانه با معرق و مرمر و دیگر مصالح لاکچری بدل شوید. محراب با تورفتگی در دیوار رو به قبله و بیشتر با تزئینات فراوان همدم بوده میباشد. مرسوم ترین دلیلی که برای وجود آن اورده شده میباشد. اینست که جهت برگزاری صفوف نماز را معین می نماید.

اما گرابار بر این اعتقاد میباشد که به‌این دلایل، این توجیه اشتباه میباشد:

– یک کدام از اینکه، در هیچ یک از مساجد نخستین وجود نداشت.

– همواره قسمت های کالبدی مسجد در راستای قبله ساخته میشد و نیازی به یک نشان دیگر عدم وجود.

– از بیشتر نقاط مسجد نمی اقتدار رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد محراب مسجد را روءیت کرد، و بعدها آن تناسبی با کارکردی که برای آن شمرده گردیده، تناسبی ندارد.

به گفته گرابار بعضی نویسندگان توجیه دیگری را ارائه کردند که طرح محراب، خصوصیت شاهانه ای بود که به ساختمان مساجد وارد شد، تا مقام خلیفه یا این که نماینده او‌را در مسجد متمایز نماید.

البته این توجیه هم چندان آیتم تایید وی وجود ندارد. به دلیل آنکه این عنصر به طور خصوصیت خویش به خودی همه مساجد، و خیر مساجد اساسی و قانونی در آمد. اما دیدگاهی که خویش گرابار درباره پیدایش آن‌ها ارائه می نماید، این میباشد که محراب معنایی نمادین دارااست و پیدایش آن با مقصود یاداوری حضور فرستاده تحت عنوان او‌لین امام مسلمین میباشد. زیرا اولیه توشه در مسجدهای اموی مدینه ساخته شد. در به عبارتی جایی که فرستاده در منزل مهم خویش هنگام امامت یا این که شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد وعظ، بر حسب عادت در آنجا می ایستادند.

در برخی مساجد محراب را یه خرده گود کرده اند، تا نماز امام جماعت تحت خیس از جای نمازگزاران قرار گیرذ، انگیزه این فعالیت این میباشد که که محل ایستادن امام نباید رفیعتر از محل ایستادن نماز گزاران باشد. بدین ترتیب، گودتر و ذیل خیس از سطح مسجد ساخته میگردد و فلسفه این حکم را رعایت خضوع و خشوع امام جماعت نسبت به نمازگزاران دانسته اند.

مسجد محل پرستش و نماز میباشد آدم در کوشش مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد میباشد تا به شهر معنوی مسافرت نماید و از جهل به افسانه رسد و از روش این‌راه روح وی کشف میگردد. مساجد و عمدتا مساجد اهل ایران از الگوی معماری با خصوصیت های مشترکی تاسی می کنندکه علاوه بر ساخت و ساز لذت بصری، سفری در معنویت را به آدم القا می نمایند. که‌این سر مشق مشتمل بر ارکان مشترکی مانند شبستان ، مقصوره ، منبر، گنبد، گلدسته ، صحن، رواق و محراب می‌باشند که در جهت قبله درست شده اند.

نوروفروغ یک کدام از خصوصیت های مهم معماری اهل ایران و به خصوص معماری مسجد میباشد، نمادی از حکمت الهی و تجلی آفریدگار که در منزل وی که مسجد میباشد، جلوه می نماید در سود از کاشی های درخشان و صیقلی روی کف و گاهی آیینه کاری در سقف برای ساخت رفلکس خوشگل از فروغ و روشنایی به کار گیری آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد می گردد.
از سایر خصوصیت های معماری مسجد به کار گیری از رنگ ها و هیبت ها میباشد که در حین مجال مقام ویژه خویش را محافظت نموده است:
-رنگ سپید آرم وجود مطلق از روش نوروفروغ به دست می‌آید و علامت دهنده کثرت میباشد که با وحدت رابطه ذاتی داراست.

-رنگ لاجوردی که آرم از وقار و طهارت دارااست در معماری مسجد حجم اسمان را به تصویر میکشد.

– رنگ فیروزه آرم تقدس و زردرنگ که پر‌نور ترین رنگ و و تصویر کننده نوروفروغ میباشد نمادی از بینایی را به جلوه می‌آورد.

-رنگ سبز با مخلوط زرد رنگ و آبی رنگ، نماد وقار و آرزو و آمیزه ای از دانش و ایمان را به ناظر القا می نماید.

به کار گیری از آب با حضور آبگینه رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد در صحن مسجد از خصوصیت های شاخص در معماری مسجد میباشد که خیر فقط نشان و محور معاش میباشد بلکه زشتی ها را منزه می نماید. کاربرد مختلف آب در مسجد بر سیالیت و ضعف بناهایی که آدم ها برای ابدیت خویش می‌سازند میافزاید و رفلکس بنای مسجد در آبگینه آینه ای برای ناظر تولید می نماید.
موادسازنده مشترک مسجد که از سایر ویزگی های معماری مسجد در تما ادوار به شمار می‌آیند مشمول:

محراب با رنگین کمان و رواق قوسی با کوهی که منعکس کننده طبیعت میباشد مقایسه گردیده است.

گلدسته ها که با معنا تمرکز فروغ، یکی شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد اجزای معماری مسجد میباشد که در قبلی تحت عنوان راهنمای عابرین پیاده در کویر و نشان بیدار شدن روح خفته تاسیس شده است.

آستان مقدس امامزاده بی بی علیا (س) ماژان مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد در شهرستان خوسف، قسمت خوسف، شهر ماژان، روستای گیمنج واقع شد‌ه‌است. این روستا تابع شهر ماژان شهرستان خوسف میباشد كه در طی جغرافيائی ۵۹ رتبه و ۴ دقيقه و پهنا جغرافيائی ۳۲ رتبه و ۳۶ دقيقه واقع گردیده‌است. موقعيت آن بین جلگه ای و در ۲۴ كيلومتری جنوب خوسف جای دارد.

ساختمان مزار
ساختمان قبل اتاقکی گِلی خشتی بوده آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد که طی مجال مخروبه شد‌ه‌است. به این ترتیب بانی و مجال تشکیل داد بنای اول آن به صدق معلوم وجود ندارد. جدیداً ساختمان پیشین را تخریب و بنایی نو بوسیله یکی خیرین محلی در حالا ایجاد کرد است.

جدیداً ضریحی آهنی از شهر زاهدان به‌این محل آورده اند و قرار میباشد بعد از تشکیل داد سازه بر روی قبر مطهر نصب خواهد شد. این مزار در کنار جاده ماژان ـ روضه خوان آباد جای دارد و در مجاورت آن قناتی جریان داراست که دارنده استخری بزرگی میباشد. این مزار در مجاورت آبادی گیمنج و در یک کیلومتری شرق ماژان واقع رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد شده است

امامزاده حمزه بندر ماهشهر
امامزاده حمزه بندر ماهشهر، یکی جاذبه های توریسم بندر ماهشهر میباشد که در ۲۵ کیلومتری جاده ماهشهر به سمت هندیجان واقع گردیده‌است. طبق احادیث، این امامزاده فرزند امام موسی کاظم (ع) و اخوی امام رضا (ع) بود. بعداز داخل شدن امام رضا (ع) به کشور ایران، روانه این میهن شد و درین ناحیه به شهیدشدن شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد رسید.

سنگ مرقد حضرت رضا (ع) سال ۱۳۷۹ به وسیله رهبر مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد انقلاب بده بستان شد. از آغاز تاکنون سه نوع سنگ روی خاک مرقد منزه فرمان روا خراسان نصب گردیده است. هر سنگ بعد از تعویص به موزه‌ی آستان قدس منتقل گردیده‌است. او‌لین سنگ مرقد آقا علی ابن موسی الرضا (ع) که به سنگ قدیمی دارای اسم و رسم میباشد، در عصر‌ی سلجوقیان روی مزار نصب شد. سنگ قدیمی، سنگی از محصول مرمر در بعد ها ۴۰ در ۳۰ و قطر ۶ سانتی‌متر بود. سابق‌ترین سنگ مزار امام رضا (ع) در حال حاضر در موزه آستان قدس رضوی محافظت میشود. این سنگ مرقد تا روزگار صفوی و هنگامی که صندوق نقره‌ی سابق مکان خویش را به صندوق طلای نو می‌اعطا کرد، روی مرقد شریف امام هشتم (ع) قرار داشت.

دومی سنگ مزار ثامن الحجج (ع) سنگی آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد از محصول مرمر سپید بود که سال ۱۳۷۹ مکان خویش را به سنگ قبر نو داشت. سومی سنگ مرقد حضرت رضا (ع) در سال ۱۳۷۹، همزمان با بده بستان بارگاه مطهر، بوسیله آیت‌الله خامنه‌ای بده بستان شد. سنگ تازه مزار مطهر از مرمر به دست آمده از معادن یزد در بعدها ۱۰٫۱ در ۲۰٫۲ متر و یک متر ضخامت تراشیده گردیده است. وزن آن موازی با ۳۶۰۰ کیلوگرم میباشد. روی سنگ اینگونه درج شده میباشد:

هذا هو المرقد الشریف للامام التقی النقی الصدیق الشهید، وارث الانبیاء والمرسلین، ثامن الائمه المعصومین اینجانب اهل بیت پیامبر رب العالمین، حجه الله علی الخلق اجمعین، سیدنا و مولانا ابی الحسن الرضا علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین.

ولد بالمدینه فی الحادی عشر اینجانب ذی القعده عام ۱۴۸ و استشهد بطوس فی انتها صفر سنه ۲۰۳ اینجانب الهجره النبویه و قد جدّد هذا المضجع المطهر عام ۱۴۱۸ ه.ق.

پیرو، دو بیتی که حضرت به قصیده‌ی دعبل رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد اضافه فرموده بودند نیز به‌یاور آیاتی از قرآن کریم و مهربان به چشم می خورد.

محل ظریف دفن امام رضا (ع) کجاست؟
در بندهای گذشته به سرداب بقاع مطهر اشاره شد و گفته شد که بارگاه نگین‌نماد روی مرقد امام هشتم (ع) در «سرداب» نهاده گردیده است! البته سرداب کجاست؟ مگر پیکر تمیز امام هشتم (ع) در به عبارتی مرقد شریف باطن بارگاه وجود ندارد؟ در‌صورتی‌که امام رضا (ع) در سرداب خفته میباشد، پس مرقدی که در مدیحه منوره و درون بارگاه تمیز میباشد، وابسته به کیست؟ با دقت به اینکه قسمت زیرین بارگاه به زیرزمین مقبره امام رضا (ع) تخصیص داده گردیده و به‌عبارتی، مرقد شریف روی سطحی واقع گردیده‌است که ذیل آن طبقه‌ای دیگر ایجاد شده است، پرسش مهمی که مطرح میگردد آن میباشد که محل ظریف دفن امام رضا (ع) در بقعه کجا میباشد؟
حضرت رضا (ع) قبل از شهید شدن خویش، پیرو‌ی سخنانی در زمینه‌ی محل قبر خویش، در زمینه‌ی طریق‌ی حفر آن به اباصلت، خادم و یار خویش فرمودند:

… به آنها بگو هفت پله تحت بروند و روی آن ضریحی باز کنند، در صورتیکه امتناع ورزیدند بگو به‌اندازه‌ی یک متر لحد قرار بدهند، خداوند در حالتی که بخواهد آن را حجم میبخشد.
بعد از شهید شدن علی بن موسی الرضا (ع)، او را به فرمان مامون در آرامگاه هارون‌الرشید در سناباد به خاک می‌سپارند و به خواست خدا، سناباد که وقتی روستایی خرد در حومه‌ی شهر طوس بود حجم یافت و در حال حاضر به شهری گرانقدر تبدیل گردیده‌است. در تاثیر سپری شد مجال، تغییراتی در ساختمان آرامگاه معمولی و شریف امام خیر و خوبی‌ها به وجود آمد. مضجع شریف وی که از به عبارتی آغاز در سطحی گودتر از سطح زمین داشت، در تاثیر تسطیح زمین‌های دور و اطراف قبه و ساختمان‌سازی‌های دور و بر آن در حین فرصت مسافت‌ی بیشتری با سطح زمین پیدا کرد و براین اساس، کم کم به‌صورت سردابی درآمد و از سمت شمال آن، راهرویی چهت نیل به مضجع شریف ساخته شد و بارگاه را روی سطح زمین، هم‌سطح با بقیه بنا‌ها نصب کردند. فرصت ظریف صورت به دست شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد آوردن این سرداب مشخص و معلوم وجود ندارد.

فرصت سپری شد و با محو شدن قبور دیگر در اطراف مرقد شریف امام رضا (ع)، سال ۱۳۱۱ که محمد اما اسدی تمایل به جایگزینی صندوق چوبی مزار با صندوق مرمرین گرفت، سرداب نیز که در تاثیر رطوبت مبتلا زخم‌دیدگی گردیده بود آیتم تجدید بنا قرار گرفت. ۲۷ سال سپس که بارگاه شیر و شکر نصب میشد، سرداب یک توشه دیگر گزینه تجدید بنا قرار گرفت و این توشه، راهروی مهم از سمت مسجد بالاسر مسدود و روزنه‌ی کوچکی در زیر پا برای ورود به سرداب تعبیه شد.

واپسین بازسازی سرداب در سال ۱۳۷۹ هجری خورشیدی و به طور همزمان با نصب بارگاه پنجم شکل گرفت و ساختمان سرداب تقویت شد. همینطور، همگی سنگ‌های سابق مضجع شریف برداشته و روی مزار شریف بتن‌ریزی و تا قربت سقف بالا آورده شد. بارگاه فولادی نگین‌علامت را روی آن نصب کردند و همینطور، ورودی جدیدی در رواق دارالاجابه برای آن در لحاظ گرفتند. خانم‌ها و آقایان به‌شکل نوبتی از این رواق استعمال می‌نمایند.

توجه به نمای غربی کاخ خویش به خویش این پندار مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد را به وجود می‌آورد که در میان طبقات نخستین و دوم یک نوع اختلاف وجود دارااست و نباید از این اختلاف اینگونه سود گرفت که اجزای این دو طبقه در طول های متعدد اعمال گرفته میباشد، بلکه عواملی مانند محیطی که بنای بهتر قاپو در آن قرار گرفته میباشد و زمینه مناظر قابل رویت این دستور را توجیه مینماید.
در واقع فقط طبقه دوم کاخ میباشد که از موانعی زیرا ساختمان بازار و دیگر سازه های سرویس ها چسبیده به آن بلند خیس می شود و خودنمایی مینماید.
حیاط گرانقدر شرقی کاخ خوب قاپو توسـط پنج دهانه که فی مابین جرز ها بوده میباشد قراردارد در رابطـه بـوده.
همین ریتم پنج دهانـه یا این که پنج دری آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد متداول در جبهـه هـای دیگـر سـالـن هـم بـه شغل رفتـه اسـت، البتـه با تغییرات جزئی در اندازه هـای هـر کـدام بـه طـور ویژه در جناح غربـی دو دهانـــه انـتهـانی بـه صـورت طاقچـه سـاخـته شـده اسـت چـون پـشـت آن روش پلـه هـای مــدور قــراردارد و ایجــاد را در ایـن دو قسـمت منع مینمایـد.
هرکدام از نمـا هـای داخلـی سـالن کاخ بهتر قاپو براین اساس بـه پـنـج قـسـمـت خـالی تقسیم می شـده کـه بر بالای هرکدام از این بخش هایک طاقچـه بـا عمـق كـم قـرار داشـته، ایـن طاقچـه بـا قـوس جنـاغی تاسیس شده است، این طاقچه ها فقط در ضلع شرقی تالار به طور پنجره ظواهر می‌گردد.
در نمـای شـرقـی بـه جـای پـنج دهانـه مـسـاوی قبلـی یـک دهانـه وســع میانی و دو دهانه کوچـک جـانبی ۱۵ و در نمـا غـربـي فقـط یـک دهانـه وســع مـرکـزی ایجـاد میشــود.
همینطور در بخش دهانـه هـای جـنـاغی خرد فوقـانی بـه نـحـو غامض ای ردیف هـای بـاربر آن در حـد نـعـل درگـاه هـا بـریـده مـی شـود ، ایـن دو بخش تغییر و تحول داده شـده مـجـددا بـا نقاشـی تـزئیـن مـی شـود بـه ترتیبی که با بخش هـای دسـت نـخـورده یکسـان شـود.
فضـا کاخ خوب قاپو سـه حجمـی اسـت کـه بـر ارتفـاع هرکدام به ترتیب افـزوده می شود و هـر سـه بـه عنــوان پاگرد راه و روش پلـه واحـدى محسوب میشـود کـه بـا پـلـه هـای بلنـد و هنگفت در فواصـل معـيـن بـه یکدیگر مرتبط میشـود در ایـن جـا قـواعـد غـربـی واژگون شـده اسـت چون در غرب رویه پله یکی اعضـا اصـلی سـاختمان بـوده و پاگرد هـا بـا ابعـاد قابـل ملاحظـه بـه صـورت پایانه و محـل اســـــتراحت تبـديل میشـود.
ایـن سـه حـجـم در آمیختـه کـه بـا خط مش پلـه هـا بـه هـم متصـل میشـود، طبقـه پائین را (کـف حـيـاط ورودی) در ارتفـاع ۵/۵۵ بـه طبقـه تـالار مرتبط میسازد.
رویه پلـه اولـی کـه بـدون پاگرد بـا شــب ممـتـد ساخته شـده بـود بـزودی نقـش خـود را از دست داده و بـه خـاطر ناراحـت بـودن ترفیع از آن و انطباق با نـمـایی کـه بـران تکیـه داراست آن را خــــراب رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد نـمـوده و بـه جـای آن رویکرد پلـه جديــدی سزاوار بنـا، راحـت تـر و اصولی خیس و با پیاده سازی بیشتر ساخته میشود.
در کنـــار بـــازوی شــــمـــالی بــازار یک ساختمان کوچکی بـوده کـه بــرای مصارف آب ساختمان استعمال میشـده اسـت.
واضح اسـت کـه احتياجـات مختصـر سـاختمان منتفـی شـده و عملکـرد عمـومی جدیـدی کـه بنـا بـه خـود میگیـرد حتما مسـائل تـازه ای را بـه وجـود مـی آورد ایـن سـاختمان کوچـک خـدمات که قطعا در حـــن و یـا در پایــان مرحلـه دوم ایجـاد شـد دارنده ارتفاعـات برابـر دو طبقـه بـوده اســـــت.
طول منبـع آب در حـدی بـود کـه مـی توانسـت احتياجـات آبرسانی را تا طبقه دوم هواخواهی کند.
برای احتیاجـات نو آب یک طبقـه بـرآن افزوده مـی شـود و در آن یک منبـع خرد دیگـر آب از سنگ ساخته می شود که با یک تشکیلات لوله کشـی بـرای تلمبه زدن و واریز کردن آن بـرای حـوض مجهـز شـده اسـت.
در کاخ خوب قاپو بطور کلی آحاد آن اجزا اصلی تزئیناتی که جهت بازی با آب محور ریزی میشده نیست.
خلاف بخش اعظمی از کاخ های شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد دیگر مجال صفوی که در آن این اجزا فراوان چشم می‌شد در کاخ بهتر قاپو صرفا در طبقه سالن یک آبگینه گرانقدر در میانه حیاط وجود دارااست این فقر نسبی دراین باره مستقیما به خیال و خاطر اثار کارایی ابتدایی ساختمان میباشد که از اولیه حدس توقف های وقتگیر در آن نشده بود وقتی که تلاش سازه عوض می شود و ساختمان تبدیل به محل تشریفات میگردد آن وقت آب از جنبه های معماری و دکوری ظواهر می گردد.
اولی ساختمان آبگینه و بعد از آن اضافه شدن عمق آن به خیال و خاطر ساخت و ساز سقف سالن سبب ساز آن می گردد که یک مقدار فضای معماری و یک سیستم غامض آب رسانی برای سعی درست فواره های آبگینه به وجود آید.
مقدار دیگری از آب در شبکه های فرعی در سمت غرب جهت مصارف داخلی برای مثال تهیه و تنظیم آب میوه های گرم مثل دمنوش و شستشوی دستهای مهمانان و غیره به فعالیت میرفته میباشد.
با ساختن ایـوان ردیف دار عملیات بغرنج توسعه و گسترش و تعمیرات کـاخ که نزدیک به یک قرن بـه طـول انجامیـده بـه پایـان مـی رسـد . ایـن تغييرات بنـای عـالی قاپو را از یک ورودی کاخ هـای سلطنتی بـه حـجـم سـاده بـه موجودیت حجــم فـعـلـى تبـدیـل مـی کنـد و بـه مـوازات تحليـل رفتن طبیعی ساختمان در تاثیر سپری شد زمـان و کارداران طبیعی از آن زمـان تـا بـه امـروز بـنـای بهتر‌قاپو مـورد جراحت انسـان هـا نیـز قرار گرفتـه اسـت.

مزار کاهی سربیشه به جهت قرار به چنگ آوردن مرقد بی بی مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد زینب خاتون (خواهر امام رضا) و همینطور قرار به چنگ آوردن در دره ای سرسبز و خوش آب و هوا از نقاط توریسم استان خراسان جنوبی و شهر سربیشه به حساب آورده می شود. وجود تجهیزات و وام ها تفریحی و رفاهی، توریسم و قابلیت و امکان حمل و نقل مطلوب بدین روستا و همینطور حالت عالی مکانی سبب ساز گردیده که همواره از اقصی نقاط استان گزینه استقبال عموم قرار گیرد.

ضریح بی بی زینب خاتون یا این که مزار کاهی سربیشه
ضریح بی بی زینب خاتون (س) معروف به مزار کاهی سربیشه در پنجاه کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بیرجند در خراسان جنوبی و در نصیب مود شهرستان سربیشه، در ناحیه ای رمز سبز و خوش آب و هوا واقع گردیده است. مبنی بر شواهد بانو بی بی زینب خاتون، دختر امام موسی کاظم (ع) میباشد که در گذر از روستای کاهین، دار فانی را وداع گفته و بر رمز تپه ای مدفون گردیده است. ازآنجاکه این آستان در ارتفاعات روستای کاهین جای‌دارد، ناحیه ای ییلاقی با زمستانی سرد و تابستانی بسیار مطبوع و خوش آب و هوا داراست و از فضای سبز بسیار خوشگل و آبی‌رنگ شیرین و گوارا شامل است که‌این فرمان موجب جذب زائران و مسافران بخش اعظمی از نقاط متفاوت استان و مرز و بوم به‌این آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد حوزه‌ می‌شود.

به خیال و خاطر وجود آب گوارا و مهمانسراهایی که در محوطه مزار کاهی سربیشه و در باغهای سرسبز این روستا وجود دارااست، مردمی که به‌این حیطه میایند، به صورت موقت درین حیطه سکنی گزیده و به زیارت و سیاحت می‌پردازند. بعضا از زائران به خیال و خاطر آوازه فراوانی که‌این مزار در حوالی و اکناف دارااست حتی از استانها ی همسایه مانند سیستان و بلوچستان نیز به آن مراجعه می کنند. جاده ارتباطی به ضریح بی بی زینب خاتون از راءس شهر به روستای کاهین، آسفالت میباشد. در طی سال نیز، ضمن زیارت زائران از این مزار، تمامی مراسم مذهبی و آیینی، برای مثال اعیاد، به دنیا آمدن و وفات ائمه اطهار و معصومین، برگزاری سوگواری های روزها محرم رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد و صفر، اعیاد ماه شعبان و مراسم ماه خوش یمن رمضان با شکوه خاصی برگزار می شود.

ویژگیهای بقاع
ضریح بی بی زینب خاتون یا این که مزار کاهی سربیشه در زمینی به مساحت حدود بیست هکتار قرار گرفته میباشد. بارگاه مطهر این حرم متبرکه مطلا بوده و با طرح بارگاه مطهر امام رضا (ع) در سال ۱۳۸۳ ساخته و نصب گردیده‌است. در بخش بالایی بارگاه اسماء متبرک معبود بر روی صفحات مطلا حکاکی گردیده و به صورت زیبایی در چهار طرف بارگاه نمایان میباشد. در لبه بالایی بارگاه آیاتی از سوره مبارکه آدم حک شد‌ه‌است. حرم در راءس دایره ای قرار گرفته که با ردیف شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد های دور و بر خویش محدود شد‌ه‌است. کف ساختمان، با سنگ مرمر سنگفرش گردیده است.

از زیباترین جلوه های معماری اسلامی اهل ایران مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد در مساجد و دیگر ابنیه ی مذهبی گنبد میباشد.
تزیینات داخلی گنبد غالباً با موتیف های خورشید و ستارگان یاور میباشد که در راستای تداعی قوس و گنبد عرش میباشد.
به کارگیری از نورگیر در رأس گنبد نیز به‌این مضمون‌ عمر و اعتبار بیشتری بخشیده میباشد.
در حیاط جنوبی مسجد سيد اصفهان پیرامون سطح درونی نیم گنبد با اسلیمی های چشمگیری پوشیده گردیده در حالی که کتیبه های روی ساقه گنبد دربردارنده آیه‌ها مقدسی به خط ثلث بوده آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد و به آن جلوه ای خاص داده میباشد.
سطح درونی گنبد در تراس شمالی با انواع هندسی و گیاهی، اسلیمی و شمسه پوشیده گردیده و نورگیر مرکزی نیز بر معنویت اطراف افزوده میباشد.
سطح داخلی گنبد و نیم گنبد در رواق ها شبستانها و مجالس با خشت کاری و کاشی کاری مزین گردیده ولی در مدارس صرفا گچبری های بی آلایش دیده میشود.
در سردرها نیز، سطح نیم گنبد از مقرنس های گچبری و کاشی کاری پوشیده گردیده است.
مسجد سید دارنده گنبدی خرد میباشد که بالای بقاع ی مرحوم حاج سید قرار گرفته میباشد. در سطح درونی گنبد منزل این بقاع که بارگاه در آن جای دارد مقرنسی به طور شمسه با نورگیری در میانه آن مشاهده می شود.
این مقرنس مشمول گچبری مذهبی میباشد که تلفیقی از آیینه کاری و نگارگری در برخی از بخش های آن به فعالیت رفته میباشد.
در سطح بیرونی رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد نوروفروغ گیر، گنبد خرد فیروزه ای رنگی به طور کلاه خارجی پنجره داری برافرشته گردیده اشت که صرفا گنبد مسجد سید میباشد.
مسجد سيد اصفهان دارنده حیاطی گرانقدر و مربع صورت میباشد که پیرامون آن چهار اتاق بلندمرتبه قرار گرفته اند که به تراس اندرونی گشوده گردیده و هم زیرا دو شبستان و دو رده راهنمایی از آن‌ها فایده گیری می گردد.
هم اینگونه دو مکتب، حجره های طلاب علم ها فقهی، دو مهتابی که در اسپرهای دور و اطراف آن ها با خط بنائی کلمات و اشعاری نوشته اند و آرامگاه در نزدیکی تراس این مسجد به دیده می‌خورند.
دورتا به دور پیشانی ایوانها کتیبه ای سپید به خط ثلث بر قضیه آبی رنگ با نقوش گیاهی تلفیقی و اسلیمی قرار گرفته میباشد.
فریم میانی، هم زیرا کمربندی این شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد ارکان را به هم متصل کرده است که در سا‌عتها گوناگون روز اکران فروغ و روشنایی بر آن جلوه ای دیده گیر می‌یابد.

سردر
ورودی مهم مسجد جامع یزد در کنار ورودی مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد های فرعی که در اضلاع گوناگون سازه واقع گردیده اس در ضلع شرقی جای‌دارد.
این ورودی باشکوه دارنده سردر رفیع و زیبایی با ۲۴ متر طول و نیز کتیبه های پر ارزش کاشی سنتی معرق میباشد.
ورودی ذکر شده به یک هشتی با سقف گنبدی باز می‌گردد که‌این اطراف را می اقتدار موزه کتیبه ها نامید زیراکه گونه های کتیبه های سنگی و کاشی که بر وقف طومار و فرامین حکومتی در زمان های متفاوت مندرج، منصوب میباشد.
مناره ها
دو مناره مسجد یزد ، که ارتقاع آدرس مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد تقریبی آن از کف تا نوک قریب ۵۰ متر و دور و اطراف آن هشت متر میباشد.
این مناره ها در عصر صفوی به سازه افزوده در سال ۱۳۱۳ هجری خورشیدی بازسازی گردیده‌است.
بلندای این مناره ها و کاشی کاری منحصربه‌فرد به شخصی که حتی‌در نقطع ی عطف مناره ها صورت گرفته، شگفت انگیز استزیرا این مناره ها هرچه به سمت بالا رفته باریک خیس گردیده، از این رو نازکی کاشی کاری درین طول به واقع قابل تحسین میباشد.

گنبد
گنبد مسجد جامع یزد بر روی فیلپوش های بزرگی قرار گرفته که با مقرنس های مزین به نقوش معقلی پوشیده گردیده اند.
مسافت این فیلپوشها نیز با کاربندی زیبایی که بر آنان با خطوط کوفی بنایی عبارات «الله» و «محمد» نقش بسته شغل شد‌ه‌است.
گنبد مسجد جامع یزد با لایه رزرو مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد بیرونی به قطر ۱۷ متر، بنا ای کارکشته را به وجود آورده میباشد.
یکی‌از ویژگیهای اساسی و شایان توجه این گنبد، خوابیدگی لایه بیرونی میباشد که در نوع خویش معدود نظیر میباشد.
معمار، به مکان به کارگیری از قوس تیز و برافراشته کردن لایه بیرونی گنبد، با ادغام دو قوس، توانسته به ترکیبی دست یابد که در عین پایداری و مقاومت، زیباتر نیز باشد.
گنبدخانه
گنبدخانه مسجد جامع یزد دارنده پلان مربع میباشد که در طول مطلوب با کناره سازیهای خاص به هشت، ۱۶ و ۳۲ ضلعی تبدیل گردیده و گنبدی دو پوش بر فراز آن قرار گرفته میباشد.
بنای گنبد منزل وابسته شماره تلفن مسجد الزهرا احمد‌آباد مشهد به زمان ایلخانی میباشد.